سال گذشته دولت تصميم گرفت تا تامین و پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی را ادامه دهد. در آن برهه به ۲۵ قلم کالای اساسی شامل بیش از ۸۰۰ ردیف تعرفه شامل خوراک دام، گوشت، برنج و دارو ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت می‌شد. این درحالی است که امروز بسیاری از اقلام از این لیست حذف شده‌اند و گمانه زنی های جدی از حذف ارز ۴۲۰۰ دارو نیز مطرح شده است. به این ترتیب ظاهرا در بودجه سال آینده نرخ ارز ۸۰۰۰ هزار تومانی تثبیت خواهد شد. لازم به  به توضيح است كه نرخ ارز در بودجه سال جاری از ترکیب میانگین وزنی دو نرخ ۴۲۰۰ تومان و نرخ ارز نیمایی نزدیک به ۸۰۰۰ تومان تشکیل شده بود. اما فعالان اقتصادي چه نظري دارند؟

سیدرضی حاج‌آقامیری عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت وگو با «اگزيم نيوز» ضمن تشريح وضعيت صادرات غيرنفتي، به بحث نرخ ارز در بودجه 99 و اثر آن بر روند صادرات غيرنفتي پرداخت.

اين عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران  در ابتداي صحبت هاي خود با اشاره به اينكه كشور تا حدودی که ثبات نسبی در عرصه سیاسی و اقتصادی دست يافته  ونرخ ارز تقريبا به سمت تک نرخی شدن در حركت بود، گفت: اگر روند کاهشی فاصله بین ارز آزاد و نیمایی ادامه پیدا می کرد، تا حدودی می توانستیم امیدوار باشیم که دولت گام های بعدي را به تک نرخی شدن ارز بردارد.

اما به گفته حاج آقاميري با اتفاقاتی که خصوصا پس از اجرای اصلاح قیمت بنزین رخ داد، دلار كمي روند صعودي به خود گرفت و گران شد؛ هر چند این روند خيلي تداوم نداشت و عقبگرد داشت. اين فعال اقتصادي در ادامه تاكيد كرد كه  نرخ ارز در کشور باید تا مرز واقعی شدن پیش رود، اما دولت‌ها با سوبسید نفتی هر بار به دلایلی جلوی واقعی شدن نرخ ارز را می‌گیرند. نرخ ارز واقعی به زیان تولید نیست بلکه به نفع تولید داخلی و صادرات غیرنفتی واقعی است.

حاج آقا میری در ادامه صحبت هاي خود با اشاره به شرايط تحريمي حاكم بر اقتصاد ايران، اظهار كرد: اكنون در فازي قرار داريم كه امكان پيش بيني دقيق براي وضعيت متغييرهاي اقتصادي به خصوص در مورد اينكه نرخ ارز در بودجه بايد بر اساس چه نرخي باشد و به چه سمتي حركت كند، را از ما مي گيرد. او اين پرسش را نيز مطرح كرد كه بايد ديد آیا بانک مرکزی همچنان توان دارد که مثل چند وقت اخیر  نرخ دلار روی همان 10 یا 11 هزار تومان ثابت نگه دارد یا با توجه به افزايش نرخ بنزين در روزهاي اخير، قرار است نرخ ارز را در كانال ۱۲ هزار تومان تثبیت کند؟

اين فعال اقتصادي با بيان اينكه اين روند هميشگي بود و ارتباطي به تحريم ها ندارد، گفت: همه دولت‌ها در ایران هرکدام به‌نوعی جلوی افزایش نرخ ارز را از طریق ارز نفتی و سوبسیدها گرفته‌اند؛ اين در شرايطي است كه باید نرخ ارز مابه التفاوت نرخ تورم داخلی و تورم خارجی افزایش یابد. بر همين اساس، این مسیر دشوار در بازار ارز در طول سال‌ها ادامه داشته و ترمیم آن هنوز هم مشکل دارد.

حاج آقا میری با تاكيد بر اينكه «نرخ ارز» یکی از مولفه‌های مهم اقتصادي است که در سیاست‌گذاري ها، دولت به عنوان ابزار به آن نگاه مي كند، اظهار كرد: بخش خصوصی حتی از قبل از دولت اصلاحات تاکنون با تمامی دولت‌ها این مشکل را داشته است؛ چراکه نسبت به شرایط اقتصادی همیشه نرخ دلار غیرواقعی بوده و هميشه با همین وضعیت روبرو بودیم.

به گفته او، همواره پس از سركوب نرخ ارز، ما يك جهش قيمتي را در نرخ دلار شاهد بوديم كه هيچگاه اين وضعيت هم به عقب برنگشته است.

با اين حال، اين عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، بر اين باور است دولت به دليل كسري شديد بودجه، کمبود ریال،  نرخ بالاي تورم، ناگزير باشد نرخ دلار را در بودجه افزايش دهد. البته بازهم تاکید می کنم که شرایط فعلی را برای پیش بینی ها اقتصاد و متغییر های آن مناسب نمی دانم و بايد صبر كرد.

او در پاسخ به اين پرسش كه آيا افزايش قيمت بنزین مي تواند راهي براي تامين منابع مالي دولت در بودجه باشد، عنوان كرد: قطعا افزايش قيمت بنزين درآمد پايدار جديدي را براي دولت خلق خواهد كرد؛ اما اگر درآمد حاصل از افزایش قيمت بنزین به عنون طرح معیشتی به خانوارها اختصاص داده شود، در جبران كسري بودجه تاثيري نخواهد گذاشت.

او همچنين با بيان اينكه صادارت غیرنفتی، مثل جسم نیمي جانی است که با تزریق سرم هاي موقتي، سرحال نمي شود، گفت: به طور مثال، ببينيد كه قطع يكباره اينترنت در همين چند وقت اخير، چه ضرر و زياني را به كسب وكارها و صادرات وارد كرد.

حاج آقا میری در ادامه با تشريح اينكه دغدغه فعالان اقتصادي، صادرات غیرنفتی واقعی است نه صادرات نفتی، بيان كرد: صادرات غیرنفتی مثل میعانات و پتروشیمی که وابسته به نفت است، خیلی نمی‌تواند محور اصلی توسعه صادرات غیرنفتی باشد؛ برای اینکه این حوزه تحت تأثیر نوسانات بازار نفتی است. رفتار خردمندانه این است که صادرات غیرنفتی را بدون بخش‌های وابسته به نفت در نظر بگیریم. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران توضیح داد: اکنون که گرفتار تحریم شده‌ایم اقتصاد ایران به جهت نفت محور بودن دچار مشکل شده است. در حال حاضر تحریم کنندگان به راحتی دست و پای کشور را در توزیع و فروش نفت بسته‌اند. وی تاکید کرد: در چنین شرایطی اهمیت صادرات غیرنفتی خود را نشان داد. ایکاش صادرات غیرنفتی به تدریج رشد مي كرد، اما موقعی می توان به صادرات غیرنفتی شرایط رشد آن را مسیر کرد.

او با بيان اينكه رشد اقتصادی در گرو افزایش صادرات غیرنفتی است، گفت: زمانی افزایش نرخ ارز می‌تواند در خدمت صادرات باشد که نرخ ارز واقعی باشد. تا بتواند در بازارهای هدف بتواند رقابت کند. اهمیت صادرات بیشتر از حفظ ارزش پول ملی است. کشورهای صنعتی تراز اول مثل چین و آمریکا حتی تعمداً سعی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند پول ملی آن‌ها افزایش یابد.